Od stycznia 2022 roku zmianie uległ sposób naliczania składki zdrowotnej za osoby prowadzące działalność. Obecnie głównym czynnikiem decydującym o tym w jaki sposób ustalić wysokość tej opłaty będzie forma opodatkowania wybrana w danym roku, forma prawna działalności roku oraz osiągnięte przychody/dochody. Poniżej przedstawiamy jak składka zdrowotna będzie naliczona w systemie.
Czy w związku z nowymi przepisami należy dokonać zmian w ustawieniach?
Zmiana sposobu naliczania składki zdrowotnej nie powoduje konieczności zmiany schematu w ustawieniach. Schematy dostępne w USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OGÓLNE pole SCHEMAT SKŁADEK SPOŁECZNYCH dotyczą opłacania składek społecznych lub zwolnienia z ich opłacania. Zasady podlegania pod ubezpieczenia społeczne są takie same jak dotychczas.
Składka zdrowotna a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Osoba prowadząca działalność gospodarczą (dotyczy to również wspólników spółek cywilnych, jawnych, partnerskich), która jako formę opodatkowania wybrała na dany rok ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, czyli w USTAWIENIA » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY w polu Rodzaj ewidencji wybrała Ewidencja przychodów (ryczałt) może wybrać jedną z dwóch metod rozliczania składki zdrowotnej:
- standardową - przy której wysokość składki zdrowotnej zależy od przychodów osiągniętych w bieżącym roku i przychód śledzony jest na bieżąco, a po przekroczeniu kolejnych progów przychodu wysokość składki odpowiednio się zwiększa (system będzie automatycznie badał kwotę przychodu i ustalał wysokość składki),
- uproszczoną - dzięki której wysokość składki zdrowotnej jest stała przez cały rok, bowiem ustala się ją na podstawie przychodu osiągniętego w roku poprzednim. Mogą z niej skorzystać tylko ci przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność cały poprzedni rok (od 1 stycznia do 31 grudnia).
Wybranie metody rozliczania składki zdrowotnej będzie możliwe przy tworzeniu deklaracji ZUS DRA - domyślnie przyjęta będzie metoda standardowa. Jeżeli przedsiębiorca wybiera metodę uproszczoną, to będzie musiał ustawić to przy tworzeniu pierwszej ZUS DRA za 2022 rok.
W zakładce START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE po kliknięciu na opcję DODAJ DEKLARACJĘ pojawi się okno dialogowe, w którym w zakładce ZAAWANSOWANE możliwy jest wybór metody rozliczania składki zdrowotnej.
Automatyczne wyliczanie składki zdrowotnej na ryczałcie
Wyliczanie składki zdrowotnej odbywa się automatycznie na podstawie danych uzupełnionych w systemie. Dane do wyliczania podstawy składki zdrowotnej przy ryczałcie brane są z zakładki EWIDENCJE » EWIDENCJA PRZYCHODÓW oraz z rozliczeń składek ZUS społecznych za poprzednie okresy. Przychody bowiem mogą być pomniejszane o zapłacone składki społeczne.
Ręczne wyliczanie składki zdrowotnej na ryczałcie
Jeśli dane do wyliczeń mają nie być odczytywane bezpośrednio z systemu, to należy odznaczyć opcję “Automatyczne wyliczenie składki zdrowotnej” . Dokonuje się tego tylko w wyjątkowych przypadkach. Po odznaczeniu tej opcji pojawiają się pola z możliwością wpisania i edycji parametrów naliczenia tej składki.
Przy metodzie standardowej przyjmuje się wartości przychodu i składek z roku, za który wyliczana jest składka zdrowotna.
Aby prawidłowo ustalić wartość poszczególnych parametrów przyjętych do wyliczenia składki zdrowotnej na podstawie przychodów z bieżącego roku (metoda standardowa), to przez:
przychód narastająco należy rozumieć sumę przychodów od początku roku do miesiąca za który wyliczania jest deklaracja ZUS DRA. Przykładowo jeśli przedsiębiorca generuje ZUS DRA za kwiecień, to w tym polu powinien wprowadzić sumę przychodów osiągniętych od stycznia do kwietnia.
składki społeczne zapłacone od początku roku do miesiąca, za który liczona jest składka zdrowotna należy rozumieć sumę składek społecznych zapłaconych na koniec miesiąca, za który wyliczana jest deklaracja ZUS DRA. Nie ma znaczenia za jaki okres te składki są należne, ważna jest data ich zapłaty. Przykładowo, gdy przedsiębiorca generuje ZUS DRA za kwiecień 2022, to w tym polu podaje składki społeczne zapłacone od początku roku do kwietnia. Jeśli przedsiębiorca opłacał składki społeczne:
za grudzień - zapłacił 3 stycznia 265,78
za styczeń - zapłacił 10 lutego 285,71 zł.
za luty - zapłacił 20 marca 285,71 zł.
za marzec - zapłacił 4 kwietnia 285,71 zł.
W związku z tym, że tylko te składki uregulował do kwietnia to w polu tym podatnik wskazuje kwotę 1122,91 zł.
Z kolei przy metodzie uproszczonej przyjmuje się wartości osiągniętych przychodów i opłaconych składek z roku poprzedzającego wyliczenie składki zdrowotnej.
Parametry, jakie należy tam uzupełnić to:
- przychody z poprzedniego roku to suma przychodów osiągniętych w poprzednim roku widniejących w Ewidencji Przychodów lub zeznaniu rocznym PIT-28.
- ubezpieczenie społeczne zapłacone w poprzednim roku kalendarzowym - suma składek społecznych opłaconych w roku poprzedzającym rok za który tworzona jest deklaracja DRA.
Składka zdrowotna a zasady ogólne - skala podatkowa (opodatkowanie progresywne) i podatek liniowy
Użytkownik, który w USTAWIENIA » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY w polu Rodzaj ewidencji wybrał KPIR (dotyczy to również wspólników spółek cywilnych, jawnych, partnerskich) będą mieli naliczaną składkę zdrowotną na podstawie dochodu. Zgodnie z przepisami w przypadku wyboru opodatkowania wg skali podatkowej lub podatkiem liniowym na cele obliczenia wysokości składki zdrowotnej przyjmuje się dochód narastająco z miesiąca poprzedzającego miesiąc wyliczenia DRA. Przykładowo wyliczając składkę za luty płatną do 20 marca przyjąć należy dochód narastająco ze stycznia.
Składka przy tej formie opodatkowania nie może być niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym. W 2022 roku jest to 270,90 zł (9% z 3010 zł).
Automatyczne i ręczne wyliczanie składki zdrowotnej na zasadach ogólnych - skala podatkowa i podatek liniowy
Składka zdrowotna dla korzystających z Księgi Przychodów i Rozchodów wyliczana jest automatycznie na podstawie danych w systemie z możliwością ich ręcznej modyfikacji. Parametry do wyliczenia składki odczytywane są bezpośrednio z danych księgowych wprowadzonych w systemie czyli z zakładki EWIDENCJE » KPIR oraz uwzględniają zapłacone składki ZUS społeczne które nie zostały ujęte w kosztach.
Jeśli użytkownik chce aby składka była wyliczona indywidualnie na podstawie wprowadzonych ręcznie zmian, to należy odznaczyć opcję “Automatyczne wyliczenie składki zdrowotnej”. Po odznaczeniu możliwa będzie zmiana parametrów jej naliczania.
Jak rozumieć poszczególne parametry naliczania przyjęte do wyliczenia składki zdrowotnej? Jeśli chodzi o:
przychód narastająco - jest to suma przychodów osiągniętych od początku roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który generowana jest deklaracja ZUS DRA (wiersz razem z kolumny 9 KPiR za wspomniany miesiąc). Przykładowo generując deklarację ZUS DRA za kwiecień w polu “przychód narastająco” wprowadzić należy przychód narastająco na dzień 31 marca (wiersz razem z kolumny 9 KPiR na koniec marca).
koszty narastająco - jest to suma kosztów poniesionych od początku roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który generowana jest deklaracja ZUS DRA (suma wierszy razem z kolumn 10,11 i 14 KPiR za wspomniany miesiąc). Przykładowo generując deklarację ZUS DRA za kwiecień w polu “koszty narastająco” wprowadzić należy koszty narastająco na dzień 31 marca (suma wierszy razem z kolumn 10,11 i 14 KPiR za wspomniany miesiąc na dzień 31 marca).
- suma dochodów za poprzednie miesiące - w polu tym wpisuje się sumę dochodów z poprzednich ZUS DRA z części XI formularza z poz. 02 / RCA cześć III E poz 02 np. przy dra za lipiec będzie to suma tych pól od DRA za luty do DRA za czerwiec. Pola bowiem określają "Kwotę dochodu uzyskanego w miesiącu bezpośrednio poprzedzającym miesiąc, za który dokonywane jest rozliczenie" czyli to co ZUS przyjmuje do parametru sumy dochodów to suma z tych pól. WAŻNE!!! W przypadku gdy w danym miesiącu wystąpi strata to do sumy dochodów za ten miesiąc przyjmuje się 0,00 (straty nie są uwzględniane w wyliczeniu) dochodu!
składki społeczne do odliczenia - w polu tym wykazuje sie wynik: składki społeczne zapłacone od początku roku (nie ujęte w kosztach) - składki społeczne (nie ujęte w kosztach) które zostały już skonsumowane przez dochód w poprzednich miesiącach. Czyli wówczas pozostają te składki możliwe do odliczenia w bieżącym miesiącu.
Podstawa prawna:
Art. 81. ust 2c:Za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba, o której mowa w ust. 2, wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
Szczegóły wyliczania składki zdrowotnej (ryczałt, podatek liniowy, skala podatkowa)
Po zapisaniu DRA, można sprawdzić podgląd wyliczeń poprzez kliknięcie na deklarację i po otwarciu się okna przejście do zakładki SKŁADKA ZDROWOTNA.
Widok będzie dostosowany do aktualnie wybranej formy opodatkowania i będzie w nim informacja na temat parametrów na podstawie których została wyliczona składka zdrowotna.
Składka zdrowotna a karta podatkowa
Osoby korzystające z rozliczenia podatku w formie karty podatkowej również mogą wyliczyć składkę zdrowotną w systemie. Ważne jest aby w USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OGÓLNE w polu UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE wybrać opcję KARTA PODATKOWA.
Wówczas podczas generowania deklaracji DRA składka zdrowotna zostanie naliczona w wysokości 9% od minimalnego wynagrodzenia, a forma opodatkowania zostanie prawidłowo wykazana na ZUS DRA.
Składka zdrowotna niektórych wspólników
Jeżeli jako formę prowadzenia działalności w zakładce USTAWIENIA » DANE PODSTAWOWE » RODZAJ FIRMY I WŁAŚCICIELE wybrana została:
- spółka komandytowa,
- prosta spółka akcyjna,
- jednoosobowa spółka z o.o.
w związku z czym wspólnicy są zobowiązani do opłacania składek ZUS, wówczas przy dodawaniu deklaracji DRA dla wspólnika automatycznie podczas generowania ZUS DRA w zakładce START » ZUS » ROZLICZENIOWE ZUS będzie naliczana składka zdrowotna od podstawy przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał roku poprzedniego.
Kilka działalności a składka zdrowotna
W systemie jest możliwość rozliczania składki zdrowotnej jeśli przedsiębiorca prowadzi kilka działalności gospodarczych, gdzie z każdej podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu. Aby prawidłowo naliczyć wartość tej opłaty w pierwszej kolejności należy przejść do USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OGÓLNE i w polu UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE wybrać z ilu tytułów opłacana jest składka zdrowotna. Jeżeli ubezpieczony prowadzi dwie działalności z których podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, to powinien wybrać DWIE FIRMY.
Po zapisaniu tych zmian podczas tworzenia deklaracji DRA pojawi się zakładka DANE Z KOLEJNEJ FIRMY, gdzie będzie możliwe wprowadzenie danych na cele wyliczenia składki zdrowotnej w ZUS DRA.
Wpisuje się tu wyłącznie dane z dodatkowej działalności, dane księgowe wprowadzone w systemie zostaną z nimi automatycznie zsumowane.
Zawieszenie działalności a składki zdrowotne
W związku z tym, że przepisy nakazują wyłączyć przychody i koszty poniesione w trakcie zawieszenia działalności z podstawy wyliczania składki zdrowotnej w systemie wfirma.pl będzie taka możliwość.
Oznaczenia przychodów i kosztów w trakcie działalności dokonuje się za pomocą etykiety. W systemie po prawej stronie nad tabelą znajduje się opcja ETYKIETY. Po kliknięciu w daną opcję otwiera się okno do zarządzania etykietami. W celu dodania nowej etykiety należy kliknąć opcję DODAJ ETYKIETĘ. W oknie dodawania etykiety użytkownik ma możliwość w pozycji:
- NAZWA ETYKIETY - nadać własną nazwę etykiety np.Zawieszona,
- KOLOR - wybrać kolor etykiety,
MIEJSCA GDZIE ETYKIETA BĘDZIE WIDOCZNA - wskazywać miejsca w systemie, w których ma być widoczna dana etykieta np. Sprzedaż i Wydatki dodając przychód lub koszt poniesiony w trakcie zawieszenia należy wybrać zdefiniowaną etykietę.
Jeżeli wpis został już dodany to w celu przypięcia etykiety pod konkretny wpis należy go zaznaczyć na liście i po najechaniu kursorem na opcję ETYKIETY należy zaznaczyć etykietę jaka ma zostać przypięta do wpisu i wybrać opcję ZASTOSUJ.
Następnie będzie możliwe filtrowanie przychodów/kosztów wg etykiety dzięki filtrom w zakładce PRZYCHODY » SPRZEDAŻ i zakładce WYDATKI w prawym dolnym rogu.
W ten sposób wysokość przychodów/kosztów (netto u czynnych podatników VAT) poniesionych w trakcie zawieszenia należy wprowadzić w zakładce USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » SKŁADKA ZDROWOTNA » DODAJ SKŁADNIK w celu zmniejszenia na stałe podstawy wyliczania składki w danym roku.
Sprzedaż środka trwałego a składka zdrowotna
Dochód z odpłatnego zbycia środków trwałych może nie być powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 roku.
W systemie w celu wskazania odpisów amortyzacyjnych, które powinny zmniejszyć podstawę do oskładkowania w związku z ich naliczaniem przed 2022 rokiem - należy przejść do zakładki START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJDEKLARACJĘ, gdzie w ZUS DRA generowanym za miesiąc, dla którego podstawę wyliczenia składki zdrowotnej stanowi dochód z miesiąca sprzedaży środka trwałego, w podzakładce ZAAWANSOWANE oznaczamy opcję "Dodatkowe pomniejszenie podstawy wyliczenia składki zdrowotnej" i następnie w polu "Kwota zmniejszająca podstawę naliczenia składki zdrowotnej" należy wprowadzić wartość odpisów amortyzacyjnych ujętych od początku do końca 2021 roku w ramach sprzedanego środka trwałego.
