Składka zdrowotna przedsiębiorcy i wspólników

Od stycznia 2022 roku zmianie uległ sposób naliczania składki zdrowotnej przedsiębiorców. Składka zdrowotna przedsiębiorcy i wspólników uzależniona jest m.in. od formy opodatkowania w danym roku, formy prawnej działalności oraz osiągniętych przychodów/dochodów lub poniesionej straty. 

Ustalenie sposobu księgowania składki społecznej

Składka społeczna może być rozliczana w dwojaki sposób - jako odliczenie od podstawy opodatkowania w zaliczce na podatek lub bezpośrednio jako koszt w KPiR. Sposób księgowania składki społecznej ustala się jednorazowo w momencie zakładania konta dla klienta (z możliwością późniejszej zmiany ustawień) w zakładce: USTAWIENIA » PODATKI » FUNKCJE KSIĘGOWE » SKŁADKA SPOŁECZNA WŁAŚCICIELA » KOSZT W KPiR lub ODLICZENIE W ZALICZCE.

Składka zdrowotna a forma opodatkowania

Sposób wyliczenia składki zdrowotnej uzależniony jest przede wszystkim od formy opodatkowania jaką wybrał klient. W przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych formę opodatkowania wybiera się jednorazowo w ramach danego roku w zakładce: USTAWIENIA » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY » RODZAJ EWIDENCJI gdzie do wyboru jest opcja KPiR, Ewidencja przychodów lub Księgi rachunkowe. Po wybraniu opcji KPiR lub Księgi rachunkowe należy dodatkowo wybrać FORMĘ OPODATKOWANIA jako Zasady ogólne (czyli skala podatkowa) lub podatek liniowy.

W przypadku spółek, formę opodatkowania wybiera się w szczegółach wspólnika w zakładce: USTAWIENIA » DANE PODSTAWOWE » RODZAJ FIRMY I WŁAŚCICIELA » SPÓŁKA » DODAJ WŁAŚCICIELA » URZĄD SKARBOWY gdzie jako FORMĘ OPODATKOWANIA należy wybrać Zasady ogólne (czyli skala podatkowa) lub podatek liniowy.

Ryczałt - wybór formy wyliczania składki uproszczony lub standardowy

W przypadku opodatkowania ryczałtem, podstawą składki zdrowotnej może być:

• przychód z roku ubiegłego, czyli składka zdrowotna liczona jest w sposób uproszczony,
• przychód bieżący czyli składka zdrowotna liczona jest w sposób standardowy.

Wybranie metody rozliczania składki zdrowotnej będzie możliwe przy tworzeniu deklaracji ZUS DRA - domyślnie przyjęta będzie metoda standardowa. Jeżeli przedsiębiorca wybrał metodę uproszczoną, to należy ustawić taką opcję przy tworzeniu pierwszej ZUS DRA w zakładce: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ gdzie w podzakładce ZAAWANSOWANE możliwy jest wybór metody rozliczania składki zdrowotnej.

Przychód, który brany jest pod uwagę w wyliczeniu składki zdrowotnej znajduje się w zakładce: EWIDENCJE » EWIDENCJA PRZYCHODÓW. System pomniejsza podstawę składki o wysokość zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne.

Automatyczne i ręczne wyliczenie składki zdrowotnej

Składka zdrowotna wyliczana jest domyślnie w systemie w sposób automatyczny. Dzięki temu składka kalkulowana jest na podstawie przychodu, który znajduje się w ewidencji przychodów z uwzględnieniem zapłaconych składek społecznych. 

W wyjątkowych przypadkach istnieje możliwość ręcznego wyliczenia składki zdrowotnej. W tym celu należy w momencie generowania ZUS DRA poprzez zakładkę: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ w podzakładce ZAAWANSOWANE odznaczyć opcję Automatyczne wyliczenie składki zdrowotnej i wprowadzić parametry wyliczenia ręcznie. 

Skala podatkowa/podatek liniowy

Składka zdrowotna wyliczana jest na podstawie wzoru:

(przychód narastająco - koszty narastająco) - suma dochodów za poprzednie miesiące - składki społeczne*.

*parametr składek społecznych występuje wyłącznie jeżeli składka społeczna odliczana jest w zaliczce na podatek a nie jako koszt w KPiR.

Skąd pobierane są dane do wyliczenia składki zdrowotnej?

1. przychód narastająco - jest to suma przychodów osiągniętych od początku roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który generowana jest deklaracja ZUS DRA (wiersz razem z kolumny 9 KPiR za wspomniany miesiąc). Przykładowo generując deklarację ZUS DRA za kwiecień w polu “przychód narastająco” wprowadzić należy przychód narastająco na dzień 31 marca (wiersz razem z kolumny 9 KPiR na koniec marca).
2. koszty narastająco - jest to suma kosztów poniesionych od początku roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który generowana jest deklaracja ZUS DRA (suma wierszy razem z kolumn 10,11 i 14 KPiR za wspomniany miesiąc). Przykładowo generując deklarację ZUS DRA za kwiecień w polu “koszty narastająco” wprowadzić należy koszty narastająco na dzień 31 marca (suma wierszy razem z kolumn 10,11 i 14 KPiR za wspomniany miesiąc na dzień 31 marca).
3. suma dochodów za poprzednie miesiące - w polu tym wpisuje się sumę dochodów z poprzednich ZUS DRA z części XI formularza z poz. 02 / RCA część III E poz 02 np. przy dra za lipiec będzie to suma tych pól od DRA za luty do DRA za czerwiec. Pola bowiem określają "Kwotę dochodu uzyskanego w miesiącu bezpośrednio poprzedzającym miesiąc, za który dokonywane jest rozliczenie" czyli to co ZUS przyjmuje do parametru sumy dochodów to suma z tych pól. Parametr ten jest powiększany o odliczone w poprzednich ZUS DRA składki społeczne (o ile nie są ujmowane jako koszt w KPiR). WAŻNE!!! W przypadku gdy w danym miesiącu wystąpi strata to do sumy dochodów za ten miesiąc przyjmuje się 0,00 (straty nie są uwzględniane w wyliczeniu) dochodu! 
4. składki społeczne do odliczenia - w polu tym wykazuje się wynik: składki społeczne zapłacone od początku roku (nie ujęte w kosztach) - składki społeczne (nie ujęte w kosztach), które zostały już skonsumowane przez dochód w poprzednich miesiącach. Czyli wówczas pozostają te składki możliwe do odliczenia w bieżącym miesiącu. 

Automatyczne i ręczne wyliczenie składki zdrowotnej

Składka zdrowotna wyliczana jest domyślnie w systemie w sposób automatyczny. W tym celu należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ. 

Aby wprowadzić parametry do wyliczenia składki zdrowotnej ręcznie należy w podzakładce ZAAWANSOWANE odznaczyć opcję Automatyczne wyliczenie składki zdrowotnej i uzupełnić wymagane dane.

Karta podatkowa

Jeżeli klient korzysta z rozliczenia podatku w formie karty podatkowej to przed wygenerowaniem ZUS DRA należy przejść do zakładki: USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OGÓLNE i w polu UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE wybrać opcję KARTA PODATKOWA.

Wówczas podczas generowania deklaracji DRA składka zdrowotna zostanie naliczona w wysokości 9% od minimalnego wynagrodzenia, a forma opodatkowania zostanie prawidłowo wykazana na ZUS DRA który generuje się poprzez zakładkę: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ.

Składka zdrowotna w spółkach

Jeżeli jako formę prowadzenia działalności w zakładce: USTAWIENIA » DANE PODSTAWOWE » RODZAJ FIRMY I WŁAŚCICIELE wybrana została: 

• spółka komandytowa,
• prosta spółka akcyjna, 
• jednoosobowa spółka z o.o.

to przy dodawaniu deklaracji ZUS DRA dla wspólnika w zakładce: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ będzie naliczana składka zdrowotna od podstawy przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał roku poprzedniego.

Składka zdrowotna opłacana z kilku tytułów

Jeżeli klient opłaca składkę zdrowotną z kilku tytułów to należy taką informację wprowadzić w ustawieniach. W tym celu należy przejść do zakładki: USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » OGÓLNE gdzie w polu UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE należy wybrać ilość firm z tytułu których przedsiębiorca opłaca składkę zdrowotną.

Generując ZUS DRA poprzez zakładkę: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ pojawi się dodatkowa podzakładka DANE Z KOLEJNEJ FIRMY w której należy wybrać FORMĘ PRAWNĄ DZIAŁALNOŚCI i FORMĘ OPODATKOWANIA a następnie wprowadzi dane z kolejnej firmy.

Dodatkowe składniki składki zdrowotnej

W większości przypadków składka zdrowotna może być obliczona w systemie automatycznie pomimo niestandardowych sytuacji występujących w firmie klienta. Najczęściej występującymi przypadkami jest zawieszenie działalności, w trakcie której uzyskiwany jest przychód lub ponoszone są koszty oraz sprzedaż środka trwałego który rozliczany jest na zasadach przepisów przejściowych Polskiego Ładu. 

Przychody i koszty z zawieszenia działalności

Z racji tego, że przychody i koszty z okresu zawieszenia nie wpływają na podstawę składki zdrowotnej należy dodać je jako parametr w ustawieniach systemu. Dzięki temu system automatycznie pomniejszy odpowiednio kwotę przychodów i kosztów narastająco w kalkulacji składki zdrowotnej.

W celu dodania parametru dotyczącego zawieszenia działalności należy przejść do zakładki: USTAWIENIA » PODATKI » ZUS » SKŁADKA ZDROWOTNA » DODAJ SKŁADNIK » PRZYCHODY W TRAKCIE ZAWIESZENIA / KOSZTY W TRAKCIE ZAWIESZENIA a następnie wybrać miesiąc w którym przychód został uzyskany lub koszt został poniesiony i wpisać wartość składnika.

Sprzedaż środka trwałego

Jeżeli klient dokonał czynności wpływających na zmniejszenie podstawy wyliczenia składki zdrowotnej np. sprzedał środek trwały który został zamortyzowany przed 2022 rokiem to w momencie generowania ZUS DRA poprzez zakładkę: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ, w podzakładce ZAAWANSOWANE należy zaznaczyć opcję DODATKOWE POMNIEJSZENIE PODSTAWY WYLICZENIA SKŁADKI ZDROWOTNEJ dzięki czemu pojawi się dodatkowe pole w którym w wartości dodatniej należy wprowadzić Kwotę zmniejszającą podstawę naliczenia składki zdrowotnej.

Szczegóły wyliczenia składki zdrowotnej

W systemie w łatwy sposób można zweryfikować sposób wyliczonej składki zdrowotnej. W tym celu należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE i kliknąć w wygenerowany formularz ZUS DRA a następnie przejść do podzakładki SKŁADKA ZDROWOTNA.

Wyliczenie składki zdrowotnej można również pobrać do PDF wybierając z górnego menu opcję DRUKUJ WYLICZENIE SKŁADKI ZDROWOTNEJ.