22 października 2022

Roczna składka zdrowotna - jak obliczyć?

22 października 2022

8 osób poleca

Oprócz comiesięcznego obowiązku wyliczania składki zdrowotnej, po zakończonym roku konieczne jest sporządzenie rocznego rozliczenia na podstawie którego ustalona zostanie roczna składka zdrowotna a tym samym ewentualna niedopłata lub nadpłata w wysokości składki. Obowiązek ten dotyczy wszystkich podatników bez względu na stosowaną formę opodatkowania - ryczałt, podatek liniowy lub skala podatkowa. O ile sposób wyliczenia miesięcznej składki zdrowotnej budził wiele kontrowersji i wątpliwości (o których pisaliśmy w artykule: Wyliczenie podstawy składki zdrowotnej na przykładzie ), a przepisy w tym zakresie zmieniały się w trakcie roku o tyle roczna składka zdrowotna powinna być stosunkowo prosta do wyliczenia.

Czym jest roczna składka zdrowotna?

Roczna składka zdrowotna to nic innego jak wysokość składki zdrowotnej obliczonej od rocznej podstawy opodatkowania czyli przychodu (dla ryczałtu) lub dochodu (dla podatku liniowego lub skali podatkowej) pomniejszonego o zapłacone w trakcie roku składki społeczne (o ile te nie zostały ujęte jako bezpośrednie odliczenie w kosztach w KPiR).

Gdzie i kiedy ma miejsce rozliczenie rocznej składki zdrowotnej?

Wysokość rocznej składki zdrowotnej będzie można poznać dopiero po zakończonym roku kiedy znana będzie wysokość wypracowanego przychodu/dochodu w ramach roku. Rozliczenie będzie miało miejsce w ZUS DRA/ ZUS RCA za kwiecień 2023 roku.

Art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

2j. Ubezpieczony, o którym mowa w ust. 2 (skala i liniowy) lub 2e (ryczałt), wpłaca kwotę stanowiącą różnicę między roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy, określonej w ust. 2 albo 2e, a sumą składek na ubezpieczenie zdrowotne wynikającą ze złożonych dokumentów za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego.

2k. Kwota, o której mowa w ust. 2j, wykazywana jest w dokumencie rozliczeniowym składanym za miesiąc, w którym upływa termin złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Deklaracja ZUS DRA oraz raport ZUS RCA zostaną dostosowane do tego aby ująć w nich dane niezbędne do dokonania wspomnianego rozliczenia - z podanych przez ZUS informacji zostaną zmodyfikowane: bloki XII na ZUS DRA i III.F na ZUS RCA.

Jak ustalić roczną składkę zdrowotną na ryczałcie?

W przypadku opodatkowania ryczałtem, wysokość składki zdrowotnej uzależniona jest od wysokości uzyskanego przychodu. Podstawę wymiaru rocznej składki zdrowotnej należy zweryfikować w oparciu o przedział rocznego przychodu, pomniejszonego o sumę zapłaconych składek społecznych, w jakim znajduje się przedsiębiorca i przemnożenie wysokości miesięcznej składki zdrowotnej dla tego przedziału przez 12 miesięcy.

Roczny przychód	Wysokość miesięcznej składki zdrowotnej
Do 60 000 zł	335,94 zł (3732,62 zł × 9%)
Do 300 000 zł	559,89 zł (6221,04 zł × 9%)
Powyżej 300 000 zł	1007,81 zł (11 197,87 zł × 9%)

Przedsiębiorca na początku roku mógł zdecydować jaką metodą chce rozliczać składki:

na podstawie przychodu z poprzedniego roku lub
na podstawie bieżących przychodów.

W każdym przypadku po zakończeniu roku konieczne będzie zapłacenie składki zdrowotnej za wszystkie miesiące aktywnego prowadzenia działalności w wysokości zależności od tego na jakim poziomie ukształtuje się roczny przychód. Przykładowo jeśli roczny przychód w 2022 r. przekroczy 300 000 zł, to za cały rok przedsiębiorca powinien zapłacić składkę w wysokości 12 093,72 zł (1007,81 zł x 12 miesięcy) pomniejszoną oczywiście o wpłaty dokonane na jej poczet w trakcie roku. Oznacza to, że za miesiące w których płacił składkę w niższej wysokości (ze względu na nie przekroczenie progu przychodu) będzie musiał dopłacić wartość składki zdrowotnej.

Art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:

2e. Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1993 i 2105), stanowi:

1) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60.000 zł;

2) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 60.000 zł i nie przekroczyły kwoty 300.000 zł;

3) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 300.000 zł.

2g. Przychody, o których mowa w ust. 2e i 2f, są pomniejszane o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przychodach, o których mowa w ust. 2e i 2f, nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku ryczałtu w ZUS DRA został dodany blok XII w którym po zakończonym roku trzeba będzie uzupełnić dane do wyliczenia rocznej składki zdrowotnej.

Roczna składka zdrowotna

Jak ustalić roczną składkę zdrowotną na zasadach ogólnych i podatku liniowym?

Sposób wyliczenia rocznej składki zdrowotnej nie ulegnie zmianie. Jest to nic innego jak wynik mnożenia stawki procentowej składki zdrowotnej i podstawy wymiaru składki.

Wysokość rocznej składki zdrowotnej:

9% x podstawa wymiaru składki zdrowotnej - w przypadku skali podatkowej,
4,9% x podstawa wymiaru składki zdrowotnej - w przypadku podatku liniowego.

Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest roczny dochód z KPiR pomniejszony o:

sumę zapłaconych w danym roku składek społecznych (o ile nie są ujęte jako koszt w KPiR),
dodatkowe pomniejszenia podstawy wymiaru np. przychód ze sprzedaży środków trwałych,
przychody lub koszty z okresu zawieszenia działalności gospodarczej.

Dodatkowo w wyliczeniu podstawy wymiaru uwzględnia się różnicę remanentową (dodatnią lub ujemną).

Co ważne, w przepisach określona jest minimalna wysokość podstawy wymiaru składki, którą stanowi dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli dochód jest od tej kwoty niższy, to składkę należy uiścić od rocznej minimalnej podstawy.

Minimalna roczna podstawa składki zdrowotnej w 2022 roku to 36 120 zł (3010 zł x 12 miesięcy), a więc minimalna składka zarówno dla osób korzystających w 2022 roku ze skali podatkowej jak i podatku liniowego nie może być niższa od 3250,80 zł.

Powyższe informacje dotyczą również osób, które po zakończeniu roku zdecydują się na skorzystanie z możliwości zmiany formy opodatkowania za rok 2022 na skalę podatkową.

Rozliczenie nadpłaty lub niedopłaty składki zdrowotnej

Ewentualną dopłatę składki przedsiębiorca będzie musiał uregulować w terminie płatności składek za kwiecień czyli do 20 maja. Natomiast w przypadku, gdy na składce zdrowotnej wystąpiła nadpłata, to automatycznie zostanie ona zaliczona na poczet przyszłych płatności. Przedsiębiorca może również złożyć wniosek o zwrot nadpłaty na konto. Z informacji jakie przedstawia ZUS na organizowanych szkoleniach wynika, że wysokość nadpłaty składek ma być widoczna na PUE ZUS na koncie przedsiębiorcy.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej a likwidacja działalności lub zawieszenie działalności przed datą rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Z informacji jakie podaje ZUS na ten moment, jeśli firma zostanie zamknięta lub zlikwidowana przed miesiącem rocznego rozliczenia składki, to mimo braku obowiązku złożenia ZUS DRA w tym okresie konieczne będzie uzupełnienie formularza w zakresie rocznego rozliczenia i wysłanie go do ZUS w terminie do 20 maja czyli w ZUS DRA za kwiecień.

Jak wykonać rozliczne rozliczenie składki zdrowotnej w systemie wFirma dla biur rachunkowych?

W systemie wFirma dla biur rachunkowych planowane jest wprowadzenie automatycznego rozliczenia rocznej składki zdrowotnej. Nastąpi to jednak dopiero, gdy ZUS udostępni nowe druki ZUS DRA, w których wskazane zostanie jakie dokładnie parametry mają się pojawić w zaktualizowanych deklaracjach. Z wstępnych informacji, jakie udało się nam uzyskać nowe formularze mają pojawić się początkiem kolejnego roku. Z pewnością dołożymy wszelkich starań, aby dostarczyć naszym Klientom możliwość rozliczenia rocznego składki zdrowotnej jak najszybciej.